دیوانه نمودم دل فرزانه خود را
در عشق تو گفتم همه افسانه خود را

غیر از تو که افروخته ای شعله به جانم
آتش نزند هیچ کسی خانه خود را

من زنده ام آخـــــر! دگری را تو مسوزان
ای شمـــــع، مرنجان دل پروانه خود را

از بهر تو سر باختن من هنری نیست
هر دلشده جان باخته جانانه ی خود را

دل کوچه به کوچه دود و نام تو گوید
باز آ، ببر این مرغک بی لانه ی خود را

با سنگ زدن از بر دلبر نشود دور
من خوب شناسم دل دیوانه خود را

‏در سفری بودم، صحرا پربرف بود، و گبری را دیدم دامن در سرافگنده و از صحرای برف می‌رفت و ارزن می‌پاشید.
ذالنون گفت: ای دهقان! چه دانه می‌پاشی؟
گفت: مرغکان چینه برای خوردن نیابند. دانه می‌پاشم تا این تخم به برآید و به سبب این کار خدای بر من رحمت کند.
گفتم: دانه ای که بیگانه -گبر - پاشد ،نپذیرد.
گفت: اگر نپذیرد، بیند آنچه می‌کنم؟
گفتم: بیند.
گفت: مرا این بس باشد!

ذوالنون از آن سخن در شور شد. گفت:
خداوندا! بهشتی به مشتی ارزن به گبری چهل ساله ارزان می‌فروشی؟

هاتفی آواز داد: که حق تعالی هرکه را خوانَد، نه به علت خوانَد، و هرکه را رانَد نه به علت رانَد.
تو ای ذوالنون!
فارغ باش که کار « ان ربک فعال لمایرید»
"همانا خداوند هرچه را که خواهد انجام دهد "
با قیاس عقل تو راست نیوفتد!

«تذکره الاولیا
عطار نیشابوری»